Η προσαύξηση λόγω προϋπηρεσίας (επίδομα ανά 2ετία, 3ετία ή 5ετία) ήταν ο βασικός μηχανισμός αύξησης του μισθού στον ιδιωτικό τομέα τις τελευταίες δεκαετίες στην Ελλάδα.
Με προσαύξηση ανά τριετία (5-10%), έπειτα από 25 έτη συνεχούς εργασίας, ο εργαζόμενος υπάλληλος στον ιδιωτικό τομέα διπλασίαζε τον μισθό του. Η σταθερότητα στην εργασία ευνοούσε την γενίκευση του μηχανισμού αυτού. Η παραμονή στον ίδιο (συνήθως) εργοδότη εναρμόνιζε τις σχέσεις και έδινε ώθηση στην ανάπτυξη της παραγωγικότητας .
Η συσσωρευμένη εμπειρία του εργαζομένου προβάλλονταν στον μηχανισμό της προσαύξησης, κάτι που αμφισβητείτο ή δεν αναγνωρίζονταν σε περίπτωση εναλλαγών εργοδότη. Άλλωστε και τα δημόσια εργασιακά συστήματα εισήγαγαν τον θεσμό αυτό. Η αίσθηση της εργασιακής δικαιοσύνης είναι μείζον θέμα στο περιβάλλον της λεγόμενης ψυχολογικής εργονομίας και απόδοσης.
Το α’ μνημόνιο (ν. 3845/2010) αλλά κυρίως το β’ (ν.4046/2012) επέβαλε την μείωση του κατώτατου μισθού, κυρίως μέσω της κατάργησης του μηχανισμού προσαύξησης του, στο οποίο προεξείρχε το επίδομα προϋπηρεσίας. Το δεύτερο μνημόνιο έθεσε και τους ιδεολογικούς όρους της περαιτέρω απαξίωσης της χώρας στον διεθνή καταμερισμό εργασίας. Θέσπισε δηλαδή, μεταξύ άλλων «την ρήτρα της συγκρίσιμης ευθυγράμμισης» μισθολογικού και μη μισθολογικού κόστους με τα αντίστοιχα των χωρών της κεντρικής και της νοτιοανατολικής Ευρώπης (σελ. 713).
Με τον ν.4093/2012 (Μεσοπρόθεσμο 2013-2016) που συγκεκριμενοποίησε τα μέτρα του β’ μνημονίου, τέθηκε σε εξέλιξη και η «ρήτρα βουλγαροποίησης – κινεζοποίησης» του κατώτατου μισθού (σελ. 5162). Ο κατώτατος μισθός ορίσθηκε αρχικώς σε 586 ευρώ για ενήλικες και σε 511 για ανήλικους εργαζόμενους, καταργήθηκαν όλα τα επιδόματα επ’ αυτού και διασώθηκε η προσαύξηση λόγω προϋπηρεσίας μέχρι το πολύ 9 ετών (3 τριετίες). Η πέραν των 9 ετών προσαύξηση καταργήθηκε για τους παλιούς εργαζόμενους και απαγορεύτηκε κάθε προσθήκη προϋπηρεσίας από το 14-2-2012 επί του κατώτατου για όλους τους μισθούς και όλους τους εργαζόμενους.
Έτσι σήμερα, τόσο για τους παλιούς όσο και για τους καινούργιους εργαζόμενους:
- για την εργασία μετά τις 14-2-2012 δεν δίνεται προσαύξηση λόγω προϋπηρεσίας σε κανέναν μέχρις ότου η ανεργία πέσει κάτω από το 10% (σελ.5612,ν. 4093/2012)
- για την εργασία μέχρι 14-2-2012 ορίζεται ότι ο κατώτατος μισθός των υπαλλήλων ηλικίας 25 ετών και άνω προσαυξάνεται με ποσοστό 10% για κάθε τριετία προϋπηρεσίας και έως 3 τριετίες (συνολικώς 30% για προϋπηρεσία 9 ετών και άνω). Το δε κατώτατο ημερομίσθιο των εργαζομένων ηλικίας 25 ετών και κάτω προσαυξάνεται με ποσοστό 5% για κάθε τριετία και έως 6 τριετίες (συνολικά 30% για προϋπηρεσία 18 ετών και άνω).
Επειδή υπήρξε σύγχυση με τις περί τριετιών δηλώσεις, σπεύδουμε να εξηγήσουμε ότι η τελευταία παρέμβαση (σελ. 39 του πρόσφατα ψηφισθέντος νόμου 4250/2014) αφορά στη μείωση στο μισό των τριετιών, που τυχόν έχουν διανύσει οι σήμερα μακροχρόνια άνεργοι και μέλλοντες εργαζόμενοι. Αυτοί για τα 9 χρόνια εργασίας προ της 14-2-2012, αντί της ισχύουσας 30% ( 3×10%) προσαύξησης, θα λαμβάνουν 15% (3×5%), ενώ για τα χρόνια μετά τις 14-2-2012 δεν θα λαμβάνουν καμία προσαύξηση όσο και αν εργαστούν.
Συμπερασματικά…
Για όλους τους εργαζόμενους (παλιούς και νέους) η προσαύξηση λόγω προυπηρεσίας πέραν των 3 τριετιών (δηλ. 9 χρόνια κατ’ανώτατο όριο) έχει καταργηθεί.
- Για τους νέους που εισήλθαν στην αγορά εργασίας μετά τις 14-2-2012 η θα εισέλθουν στο μέλλον (χωρίς δηλ.θεμελιωμένες τριετίες), δεν χορηγείται καμιά προσαύξηση έως ότου η ανεργία πέσει κάτω από 10%.
- Ακόμα και αν η ανεργία πέσει κάτω από 10% θα μπορέσουν να αναγνωρίσουν μόνο 9 χρόνια (3 τριετίες).αλλά με 5% προσαύξηση η καθεμία (δηλαδή 15% συνολικά) και όχι 30% όπως είχε θεμελιωθεί προ της 14ης -2-2012.
Για τους εργαζόμενους αυτούς αν καταφέρουν να δουλέψουν 30 πλήρη έτη, τα 9 έτη (3 τριετίες) δίνουν προσαύξηση 15%, ενώ τα υπόλοιπα 21 (7 τριετίες) δεν θα προσμετρηθούν καθόλου για προσαύξηση.
Γεωργιάδης Κων/νος
